โรคแพ้นมวัว

🐄โรคแพ้โปรตีนนมวัว (Cow Milk Protein Allergy) CMPA

👨🏻‍⚕️เป็นอาการผิดปกติหลังการรับประทานนม ที่เกิดจากปฎิกิริยาทางภูมิคุ้มกัน ที่พบบ่อยที่สุดในเด็ก อายุน้อยกว่า 3 ปี

📍พบ 2 -3 % ในกลุ่มเด็กทารก และลดน้อยลงกว่า 1 % ในเด็กโตอายุมากกว่า 6 ปี

📍50 % ของเด็กที่ แพ้ นมวัว จะมีอาการภูมิแพ้ผิวหนัง หรือมีอาการแพ้อื่นๆร่วมด้วย

📍25-50 % ของเด็กแพ้นมวัวจะมี อาการระบบทางเดินอาหารร่วม

📍50-80 % ของเด็กแพ้นมวัว จะมีภาวะ หอบหืดร่วม

📍ในผู้ใหญ่ พบโรคนี้ได้น้อยกว่า 1 %

🌸อาการแสดง แบ่งเป็น 3 ระบบใหญ่ๆ

1.อาการทางผิวหนัง 5-90 %

ผื่นแพ้ ,ลมพิษ

2.อาการทางระบบทางเดินหายใจ 15-43.2% น้ำมูกไหล ,ไอเรื้อรัง ,หายใจครืดคราด ,หลอดลมเกร็งตัว ,หอบหีด

3.อาการทางระบบทางเดินอาหาร 22.5-60% อาเจียน ,ถ่ายผิดปกติ มีมูกเลือดในอุจจาระ

ท้องผูก ,ท้องเสีย

ปวดท้อง ,ท้องอืด ,น.น.ไม่ขึ้น

🔴อาการรุนแรงมาก พบได้0.2-9 %

ภาวะเฉียบพลันแพ้ทั่วตัว (Anaphylaxis)

ช๊อคหลังทานนมวัว (หรืออาหารที่มีส่วนประกอบ) ปากบวม ,หนังตาบวม ,หายใจลำบาก ถ่ายเหลวเรื้อรัง ,อาเจียนเป็นเลือด ,ซีด ,ระดับโปรตีนอัลบูมินต่ำ

😁การวินิจฉัย😄

👩‍⚕️กุมารแพทย์ก็จะเริ่มจากซักประวัติอย่างละเอียดว่า

🔅เกิดอาการครั้งแรกเมื่ออายุเท่าไหร่ ,มีอาการอย่างไร ,รุนแรงไหม

🔅ปริมาณและชนิดของนมที่ทาน ,ระยะเวลาที่เกิดอาการ

🔅ประวัติการแพ้ และการรักษาครั้งล่าสุด

🔅เป็นทุกครั้งหรือไม่ ,ทำอย่างไรถึงดีขึ้น ,มีอะไรเป็นตัวกระตุ้นให้อาการแย่ลง

🔅มีประวัติภูมิแพ้ในครอบครัวหรือไม่ โดยเฉพาะญาติสายตรง

🔅ประวัติการเจริญเติบโต

🔅ปริมาณนมวัวที่มารดาทานขณะตั้งครรภ์และให้นมบุตร

✅จากการตรวจร่างกาย +- LAB

เราจะสงสัยถ้าเด็กมีอาการรุนแรงหลังทานนม หรือผลิตภัณฑ์จากนม

ถ้าอาการไม่รุนแรงซึ่งส่วนใหญ่จะสงสัยในเด็กที่มีอาการ ตั้งแต่ 2 ระบบขึ้นไป

อีกวิธีหนึ่งที่ช่วยได้คือ ลองหยุดนม (Elimination Diet) แล้วเด็กอาการดีขึ้นหรือหายไป แล้วลองให้ทาน ก็จะเริ่มมีอาการใหม่ ( ควรทำช่วงเวลาสั้นๆ 2-4 สัปดาห์ )มีรายละเอียดปลีกย่อย

🚩ในรายที่แพ้อย่างรุนแรง ควรส่งต่อแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

👩🏻‍🔬LABที่ช่วยในการวินิจฉัย

1️⃣.SPT Skin Prick Test

➕ถ้าผลบวกแสดงว่ามีภาวะ sensitization แต่ไม่ได้ยืนยันว่าแพ้อาหารชนิดนั้น เพียงบ่งชี้ว่าอาจแพ้อาหาร

➖ถ้าให้ผลลบสามารถบอกได้ว่า ผู้ป่วยไม่ได้มีการแพ้อาหารแบบ IgE Mediated เกือบทั้งหมด

แต่ไม่สามารถตัดกลุ่มที่แพ้อาหารแบบ Non IgE Mediated หรือ Mixed Type ออกไปได้

▫️สรุปว่าการแปรผลต้องอาศัยข้อมูลอย่างอื่นประกอบด้วย

2️⃣.Specific IgE ในเลือด

การเจาะเลือดตรวจ ราคาแพง

➕ถ้าผลบวกบอกว่าผู้ป่วยมีภาวะ sensitization แต่ไม่ได้บอกว่าแพ้จริง

❇️ระดับIgE ที่สูงหรือตำ่ไม่สัมพันธ์กับความรุนแรงของโรค

แต่ช่วยในแง่ประเมินโอกาสที่จะหายต่อโรค

➖ถ้าผลเป็นลบก็ไม่ได้หมายความว่าไม่เป็น โรคแพ้นมวัว

▫️สรุปว่าการแปรผลต้องอาศัยข้อมูลอย่างอื่นประกอบด้วย

3️⃣.Oral Food Challenge Test ในกรณีที่ต้องการยืนยันการวินิจฉัย

4️⃣.การส่องกล้องทางเดินอาหาร

( GI Endoscopy) จะทำเมื่อมีข้อบ่งชี้เท่านั้น

🔴การรักษา🔴

🔸หลีกเลี่ยงนมวัวและ ผลิตภัณฑ์จากนมวัว และ โปรตีนจากนมวัว

🔸ให้อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการและปลอดภัย

🔸รักษาภาวะทุพโภชนาการถ้ามี

🔸อายุครบ 1 ปี และอาการหายดีแล้วอย่างน้อย 6 เดือน ทำ oral food challenge test

(ปรึกษากุมารแพทย์)

🔸ติดตามประเมินเด็ก ทุก 3-6 เดือน

🔸ในกรณีที่แพ้อย่างเฉียบพลันรุนแรง ควรดูแลโดยกุมารแพทย์เฉพาะทาง

🍼นมที่ใช้ สำหรับรักษาภาวะ แพ้นมวัว

1.เด็กทานนมแม่ ให้ทานนมแม่อย่างเดียวต่อเนื่อง

โดยให้แม่งดนมวัวและผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนมวัว และอาหารที่มีโปรตีนจากนมวัว(คุณแม่ต้องระมัดระวังสิ่งที่ทานเข้าไปนะคะ อ่านฉลากกำกับดีๆ เพราะสิ่งที่แม่ทาน มันจะออกมาทางนำ้นม แล้วลูกทานเข้าไปก็เกิดอาการ ถ้าไม่แน่ใจถามหมอเลยค่ะ)

ให้ธาตุเหล็ก ,แคลเซียมให้เพียงพอ

2.เด็กที่ทานนมผสม ใช้นมสูตรต่างๆดังนี้

☘️2.1 Amino Acid Formula (AAF)

เป็นนมที่ผ่านการย่อยจนเป็นกรดอะมิโน (Amino Acid)

ราคาสูงมาก กระป๋อง 400 gm ราคา 1400 บาท เช่นนม Pureamino ของบริษัท Mead Johnson,Neocate ของบริษัท Dumex

ใช้ในกรณีแพ้อย่างรุนแรง หรือใช้ในกรณีทานนมสูตร Extensive Hydrolysate Formula (eHF)

แล้วไม่ผ่าน ซึ่งพบได้ 2-10 % ของเด็กแพ้นมวัว

☘️2.2 Extensive Hydrolysated Formula (eHF) เป็นนมที่ผ่านกระบวนการย่อยจนโปรตีนมีขนาดเล็กลง ยิ่งย่อยโปรตีนได้เล็กลงเท่าไหร่จะแพ้น้อยลงเท่านั้นในประเทศไทยมีอยู่ 3 บริษัทใหญ่ๆ

2.2.1 Neutramigen LGG จัดจำหน่ายโดยบริษัท Mead Johnson

🔺เป็น casein-based eHf ผ่านการย่อยสลายจนได้สาย peptide สั้นๆ 40%

(ในสายpeptideสั้นๆนั้นก็มีน้ำหนักโมเลกุลน้อยกว่า 1000 daltons อยู่ถึง 90% ค่านี้ยิ่งมากยิ่งดี สำหรับเด็กแพ้โปรตีนนมวัวค่ะ) และ amino acid 60 %

(casein คือส่วนประกอบที่เป็นsolid

( curd )หรือตะกอนนม เมื่อนำนมมาตั้งทิ้งไว้)