ยาคุมกำเนิดชนิดกิน (Oral contraceptive pills)

‍⚕️ยาคุมชนิดกิน

ยาคุมกำเนิดแบบเม็ด (Oral contraceptive pill) แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ

1.ชนิดฮอร์โมนเดี่ยว เป็นยาเม็ดที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงที่มีความสำคัญต่อภาวะไข่ตก การตั้งครรภ์ และการมาของประจำเดือนเพียงอย่างเดียว

2.ชนิดฮอร์โมนรวม ประกอบไปด้วยฮอร์โมน 2 ชนิด คือ ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน โดยฮอร์โมนทั้ง 2 ชนิดนี้จะช่วยยับยั้งการตกไข่ ทำให้มูกบริเวณปากมดลูกเหนียวข้นกว่าเดิม ส่งผลให้อสุจิเคลื่อนตัว และผ่านเข้าไปได้ยาก

ชนิดฮอร์โมนรวมยังแบ่งได้เป็น

2.1 Monophasic แบบนี้ระดับฮอร์โมนจะมีเท่ากันทุกเม็ด

2.2 Multiphasic แบบนี้ระดับฮอร์โมนจะแตกต่างกัน เพื่อปรับให้ใกล้เคียงธรรมชาติมากที่สุด

นอกจากนี้ ฮอร์โมนทั้ง 2 ตัวยังทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางตัวลง และส่งผลให้ตัวอ่อนเข้าไปฝังตัวได้ยากขึ้นด้วย

ประสิทธิภาพ ดีมาก อัตราการป้องกันตั้งครรภ์ 99.7 %

แต่หากคุณรับประทานยาไม่สม่ำเสมอ ลืมรับประทานยาบ่อย หรือใช้ไม่ถูกต้องตามคำแนะนำ โอกาสที่คุณจะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์จะมีอยู่ประมาณ 9% แม้จะเป็นตัวเลขที่ค่อนข้างต่ำ แต่ก็มีโอกาสที่คุณจะตั้งครรภ์ได้อยู่

ทานยาคุมอย่างไร?

เริ่มทานวันที่1-5 ของรอบประจำเดือน

ควรทานเวลาเดียวกันเช่นก่อนนอน หรือหลังอาหารเย็น จะช่วยลดผลข้างเคียงเรื่องคลื่นไส้ อาเจียนเลือดออกผิดปกติ หรือลืมกินยา

แผงยาคุมแบบเม็ดส่วนมากจะแบ่งออกเป็น 2 แบบด้วยกัน คือ

แผงยาคุมกำเนิดแบบ 21 เม็ด เป็นแผงยาคุมกำเนิดแบบที่ยาทั้ง 21 เม็ดจะเป็นตัวยาทั้งหมด ไม่มีตัวเม็ดยาที่เป็นเม็ดแป้งเฉยๆ รวมอยู่ด้วย

วิธีรับประทาน คือ ให้รับประทานทุกวัน ในเวลาเดียวกัน วันละ 1 เม็ดจนหมดแผง จากนั้นให้หยุดรับประทาน 7 วันแล้วค่อยเริ่มแผงใหม่อีกครั้ง และเมื่อหยุดรับประทานยาไปประมาณ 1-3 วัน ประจำเดือนจะเริ่มมาอีกครั้ง

แผงยาคุมกำเนิดแบบ 28 เม็ด จะเป็นแผงยาคุมกำเนิดแบบที่จะมีเม็ดยาจำนวน 21 เม็ด และจะมีเม็ดส่วนที่ไม่มีตัวยา แต่เป็นเพียงเม็ดแป้งเท่านั้น จำนวน 7 เม็ด หรือที่เรียกว่า “เม็ดยาหลอก” ซึ่งถูกเพิ่มเข้ามาเพื่อป้องกันการนับวันผิด และจะได้รับประทานยาติดต่อกันทุกวัน

วิธีรับประทาน คือ ให้รับประทานตัวเม็ดที่เป็นยาในเวลาเดียวกันทุกวัน วันละ 1 เม็ดจนหมด และต่อด้วยเม็ดยาหลอก เมื่อหมดแผง ให้รับประทานยาแผงใหม่ต่อเนื่องทันที โดยไม่ต้องเว้น 7 วัน

🤦‍♀️ลืมกินยาทำไงดี

ลืม 1 เม็ด ทาน 1 เม็ดทันทีที่นึกได้ แล้ว ทานตามปกติ

ลืม 2 เม็ด ในช่วง 2 สัปดาห์แรก(ช่วงครึ่งแรกของแผง) ทาน 2 เม็ด 2 วันติดต่อกัน แล้วทานตามปกติ

ลืม 2 เม็ดในสัปดาห์ ที่ 3 (ช่วงครึ่งหลังของแผง)หรือลืม 3 เม็ด ไม่ว่าช่วงเวลาใด (ชักลืมมาก ป้องกันไม่ได้แล้ว)

เริ่มรับประทานยาแผงใหม่ได้ทันที แล้วคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่น อีก 7 วัน

หรือรอประจำเดือนมาแล้วเริ่มแผงใหม่ ระหว่างนี้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่น

ถ้าท้องเสีย ถ่ายบ่อย การดูดซึมยามีปัญหาให้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นด้วย 7 วัน

ผลข้างเคียง

-คลื่นไส้อาเจียน (ผลจาก Estrogen)

-เลือดออกกระปริดกระปรอย ( ผลจาก Estrogen ไม่คงที่ ) พบบ่อยในช่วงแรก แต่จะดีขึ้นตามเวลาที่ใช้

ถ้ายังไม่ดีขึ้นให้ปรับยาที่ มี estrogen คงที่ หรือเพิ่มขึ้น

-มีสิวและฝ้าขึ้นตามใบหน้า

-เจ็บคัดเต้านม

-อารมณ์แปรปรวน

-อยากอาหารมากขึ้น

-ประจำเดือนมาน้อยลง

ผู้ที่ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานยาคุมกำเนิดแบบเม็ด

ผู้ที่เคยเป็นโรค หรือมีความเสี่ยงเกี่ยวกับหลอดเลือด เช่น ภาวะหลอดเลือดดำอักเสบ ,โรคลิ่มเลือดอุดตัน ,โรคหลอดเลือดสมอง ,โรคหลอดหัวใจ

ตับทำงานผิดปกติ

เป็นโรคมะเร็ง หรือถูกสงสัยว่าเป็นมะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านม

มีเลือดออกจากช่องคลอดโดยไม่สาเหตุ

กำลังตั้งครรภ์

สูบบุหรี่และอายุ 35 ปีขึ้นไป

เป็นโรคความดันโลหิตสูง

มียาคุมหลายยี่ห้อ ควรเลือกยี่ห้อไหนดีคะ ?

เลือกที่ใช้กับตัวเองแล้วดีผลข้างเคียงน้อย

ปัจจุบันเป็นยาคุมรุ่นที่ผลิตออกมาเพื่อลดผลข้างเคียง และยังช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเกี่ยวกับไขมันและหลอดเลือดได้ดีด้วย ซึ่งได้แก่

ยาสมิน (Yasmin) เหมาะสำหรับผู้ที่ยังไม่เคยรับประทานยาคุมมาก่อน สามารถช่วยลดอาการบวมน้ำ ลดปัญหาสิว และลดอาการปวดท้องประจำเดือนได้

ไดแอน (Diane-35) เป็นยาคุมที่ค่อนข้างได้รับความนิยม เพราะมีคุณสมบัติทำให้ผิวพรรณดูดีขึ้น และรักษาสิวได้ แต่อาจพบผลข้างเคียงอื่นๆ ได้มาก เนื่องจากมีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนสูง ทำให้ยายี่ห้อนี้ได้รับความนิยมในหมู่สาวประเภทสองด้วย

ไซเลส (Cilest) มีข้อดี คือ ช่วยลดผลข้างเคียงจากการรับฮอร์โมนเอสโตรเจนได้ อีกทั้งยังช่วยรักษาสิวและผมมันได้ในระดับหนึ่ง แต่จะมีข้อเสีย คือ ตัวยาจะส่งผลกระทบต่อตับพอสมควร

🤱ถ้าในกรณีต้องการให้นมบุตร และต้องการคุมกำเนิดควรใช้อะไรที่ไม่มีผลต่อน้ำนม

แนะนำ ยาคุมที่ไม่มี ฮอร์โมน Estrogen

ฉะนั้นก็แนะนำ

1.ฉีดยาคุมกำเนิด DMPA แบบ 3 เดือน

2.ถ้าจะใช้แบบกิน ก็เลือกตัวที่มีแต่ ฮอร์โมน Progesterone ตัวเดียวขนาดต่ำๆ แต่ต้องทานทุกวันไม่มีวันหยุดนะคะ ได้แก่ exluton cerazette

ทางคลินิกไม่ได้จำหน่ายยาคุมกำเนิดนะคะ

Cr นรีเวชวิทยา2559 ,honestdoc